Topic này là một góc mình dành để chia sẻ những thông tin về tác dụng của việc ăn chay đối với sức khỏe và vẻ đẹp, và đặc biệt là các công thức nấu các món chay cực ngon. Các công thức nấu nướng, hình ảnh và bài viết bên dưới được trích dẫn từ trang Food Fascination, trang này do một nhóm các chị nội trợ xịn thứ thiệt lập nên.
_________________________________
Việc ăn chay ngày càng phổ biến, ngày càng có nhiều người quan tâm đến vấn đề này. Khoa học ngày nay đã chứng minh rằng các căn bệnh như Nhồi Máu Cơ Tim, Tai Biến, Ung Thư…là hậu quả của việc ăn quá nhiều thịt và các sản phẩm có nguồn gốc từ thịt như trứng, bơ, sữa nhưng lại ăn quá ít rau đậu, trái cây. Do vậy, người ta bắt đầu xem xét lại chế độ ăn uống.
Chế độ dinh dưỡng bằng thực phẩm rau, đậu đã và đang được khuyến cáo áp dụng bởi hầu hết các cơ quan có thẩm quyền về sức khỏe như Tổ Chức Y Tế LHQ, Bộ Y Tế Hoa Kỳ, Bộ Y Tế Anh Quốc, Viện Tim Mạch Quốc Gia Hoa Kỳ, Viện Ung Thư Quốc Gia Hoa Kỳ…
Các nước phương Tây chuyển sang chế độ ăn rau đậu phần lớn vì lí do sức khỏe và vì lòng nhân từ đối với thú vật bị giết hại để phục vụ con người, để bảo vệ môi trường…
Theo quan niệm dân gian của người Việt Nam chúng ta, khi nói đến ăn chay là ăn những chất thanh tịnh như rau củ quả, không ăn thịt cá và các thứ cay nồng thuộc loại ngũ vị tân (hành, hẹ, tỏi, kiệu và hưng cừ). Nếu dùng thịt cá và ngũ vị tân, người ta gọi là ăn mặn. Nhưng thật ra, chữ “chay” nguyên thủy vốn là chữ “trai”, có nghĩa là thanh tịnh.
Chữ “Trai” còn có nghĩa là thời thực, tức là ăn trước giờ Ngọ, nếu ăn quá Ngọ là phi thời thực. Thời đại Phật Giáo Nguyên Thủy và thời đại bộ phái Phật giáo, Trai thực là chỉ ăn trước giờ Ngọ. Thời đại Phật Giáo Phát Triển, tức Phật Giáo Bắc Truyền hay Phật Giáo Bắc Tông, phát khởi từ ý tưởng từ bi không giết hại sinh mạng chúng sinh, Trai thực chuyển sang Tố thực, nghĩa là không ăn thịt cá. Giờ đây nói ăn chay, trì trai là theo nghĩa này.
Đối nghịch với ăn chay là ăn mặn. Ăn mặn ở đây không có nghĩa là ăn muối nhiều mà là “Ăn Mạng” để chỉ sự ăn sinh mạng của các loài động vật. Lâu ngày người ta nói thành ăn mặn, hay cũng để tránh chữ “ăn mạng” nghe không được thoải mái
Các bạn quan tâm đến vấn đề ăn chay thì nên tìm đọc quyển “Quan Điểm Về Ăn Chay Của Đạo Phật” và quyển “Thực Phẩm Rau Đậu Qua Lăng Kính Khoa Học” của tác giả Tâm Diệu rất hay cho chúng ta tìm hiểu.
Nhiều người nghĩ rằng ăn chay là phải ăn kham khổ với đậu hũ, nước tương nên nghĩ mình không thể ăn được. Thực phẩm rau đậu rất dồi dào, nếu chúng ta biết ăn uống một cách khoa học thì việc ăn chay sẽ vẫn đảm bảo sự ngon miệng và dinh dưỡng cho cơ thể.
Bắt đầu từ hôm nay, Food Fascination sẽ giới thiệu với các bạn nhiều món chay để các bạn tham khảo nhé.
Nếu các bạn chỉ ăn 2 ngày hoặc 4 ngày trong tháng thì việc ăn chay sẽ không khó khăn gì cả mà còn đem lại sự thay đổi khẩu vị một cách thích thú vì thường ngày chúng ta ăn nhiều thịt cá và dầu mỡ. Bữa cơm chay của chúng ta có thể ăn cơm gạo tẻ hoặc gạo lứt với các loại rau luộc hoặc hấp chấm với nuớc tương đậu nành hoặc chao, đậu hũ kho, chiên, các loại rau củ kho, xào, cầu kỳ hơn là nấu hủ tíu, bún riêu, bánh canh, lẩu chay…
1) Cơm gạo lứt với khổ qua và cà rốt kho
2) Rau củ luộc/hấp chấm với muối mè đậu phộng.
3) Cải mầm trộn với nước sốt cà chua
Hôm nay mẹ Gấu ăn nửa chén cơm gạo lứt với khổ qua và cà rốt kho ngon tuyệt cú mèo. Món này cực kỳ đơn giản, chỉ cần xắt khổ qua và cà rốt thành miếng vừa ăn, chiên sơ hơi vàng để khi kho không bị nát. Phi củ hành tím và hành tây thiệt thơm rồi cho khổ qua cà rốt vào đảo sơ, xịt nước tương ngon vào, nêm nếm vừa miệng, đảo cho nước tương rút vào khổ qua tí xíu rồi đổ khoảng 2-3 chén nước vào kho với lửa nhỏ cho sệt lại là được. Nuớc tương của mẹ Gấu là home-made nên rất thơm ngon và vừa miệng, không cần phải nêm thêm thứ gì cả. Nếu thích cay một tí thì cho vài quả ớt vào sẽ kích thích sự ngon miệng hơn nữa.
Món thứ hai là món được ưa thích nhất của mẹ Gấu là các loại rau củ luộc/hấp rồi chấm với muối mè đậu phộng. Các bạn nhớ đừng luộc quá chín quá mềm rau củ sẽ mất hết vitamins nhé. Tùy theo độ cứng của rau củ mà mình luộc trước hay luộc sau. Mẹ gấu luộc cà rốt sôi khoảng 5 phút là cho bí ngòi và ngồng cải broccoli luộc thêm 10 phút là vớt ra nhúng vào nước lạnh rồi vớt ra liền để rau giữ được màu xanh đẹp mắt. Sau đó cho củ dền vào luộc đến khi mềm vớt ra. Nuớc luộc này chúng ta lấy làm canh uống rất mát đấy nhé. Còn muối mè đậu phộng thì chúng ta rang đậu cho vàng giòn, rang mè, rang muối biển tinh khiết riêng. Giã muối biển cho nát rồi cho mè vào giã từ chút một thật nhẹ nhàng để mè không ra dầu, giã đậu phộng riêng rồi trộn tất cả lại với nhau. Chú ý là 4 phần mè đậu 1 phần muối nhé.
Món thứ 3 là cải mầm ngoài vườn hái vô trộn với nước sốt cà chua cũng ngon nhức nhối. Cà chua băm nhỏ, phi củ hành tím và tỏi cho thơm rồi cho cà chua vào đảo đều, nêm tí muối, nước tương, đường cho vừa miệng rồi đổ thêm ít nước đủ để làm nước sốt cho số lượng rau bạn có, nấu cho cà mềm là được, rắc tí tiêu cho thơm, để nguội khi ăn mới đổ nuớc sốt vào rau trộn đều.
Cả nhà xì xụp ăn bữa trưa chay tịnh mà bạn nanny của Gấu nhỏ nói “Ăn chay kiểu này cho em ăn hoài cũng được nữa chị”. Thống nhất là cả nhà sẽ ăn chay suốt Rằm Tháng Bảy. Gấu nhỏ và Gấu bố sẽ được đặc cách cho thêm tí thịt cá riêng.
Chúc các bạn tìm được sự ngon miệng và thích thú với những món rau đậu!
Mẹ Gấu
4) Salad - Rau củ
Mình đã và đang ăn nhiều những món chế biến từ thực vật. Về lợi ích thì khỏi cần phải bàn tới hén . Mình sẽ nghiên cứu và chia sẻ với các bạn những món ăn rau củ phong phú để những bữa ăn chay không bị nhàm chán và thiếu dinh dưỡng.
Đối với những bạn ăn chay 2-4 lần/tháng thì không thành vấn đề. Đối với những ai ăn chay nhiều hơn 10 ngày/tháng hoặc chay trường thì phải chú ý đến chất lượng bữa ăn để đảm bảo dinh dưỡng. Mình không phải là chuyên gia dinh dưỡng nên không dám khuyên mọi người nên ăn gì. Qua nghiên cứu và thực hành, mình đang ăn thực vật nhiều nhất có thể khi không bị mời đi tiệc tùng hoặc họp mặt bạn bè, gia đình, cố gắng giữ mức trung bình 4-5 ngày/tuần. Chế độ ăn hiện tại của mình khiến cho mình cảm thấy rất khỏe mạnh, tập yoga 60 phút chả xi nhê gì cả, có hôm không ra mồ hôi vì hơi nhẹ so với sức mình. Hôm nào tập lớp Intermediate 90 phút hoặc 2 tiếng liên tục thì mình mới ra mồ hôi, và sau đó lại thấy rất khỏe khắn, và không hề mệt, và không bao giờ thở hổn hển khi tập. Như vậy có thể nói chế độ ăn uống và luyện tập của mình tạm ổn.
Những loại thực phẩm cung cấp nhiều dinh dưỡng mình hay ăn gồm có: gạo lứt, bí đỏ, bí xanh, cà rốt, bông cải xanh, cải thìa, bó xôi, rau muống, rau mầm, mồng tơi, măng tây, ớt chuông, cà chua, khổ qua, các loại nấm, rong biển, đậu hũ, sữa đậu nành, các loại đậu hạt, trái cây, da ua…Ngoài ra mình còn uống bổ sung multivitamins nên không sợ bị thiếu dinh dưỡng
Hình 1 bên góc trái màn ảnh nhỏ là món rau củ thập cẩm nướng ở nhiệt độ 200 độ C trong 20-30 phút tùy theo lượng rau củ; hoặc áp với chảo không dính rồi trộn với sốt nước cốt chanh vàng pha với dầu olive kèm theo tí muối biển, tí đường, hạt tiêu, củ hành tím băm nhuyễn và lá basil.
Món thứ 2 bên góc phải màn ảnh nhỏ cũng là món rau củ nướng với dầu olive, ướp với 1 tí muối biển và hạt tiêu nhưng được tẩm thêm các loại gia vị như rosemary, thyme, sage tươi hoặc khô để tăng thêm hương vị khác lạ.
Món thứ 3 theo chiều kim đồng hồ là salad dưa leo, cà chua và rau thơm. Dưa leo bỏ hạt bào dọc theo chiều dài, trộn với sốt dấm balsamic, dầu olive, muối biển, ít đường, tiêu; rắc thêm củ hành tím phi nữa thì ăn mãi không chán.
Hình cuối cùng là salad xoài với cải romance hoặc arugula dùng với nước sốt dầu dấm balsamic như hình 3 và rắc thêm hạt điều. Bạn nào ăn được goat cheese thì cho thêm sẽ càng ngon nhé.
Đây là những món salad mình rất thích ăn chứ không thích những món salad sốt với mayonnaise vì mình sợ béo .
Chúc các bạn ngon miệng!
Mẹ Gấu
5) Bún “Bồ Đề Tâm”
Hôm nay là ngày Vía Quán Thế Âm Bồ Tát, khăn gói quả mướp lên chùa Phổ Hiền thắp nhang lễ Phật, thăm Sư Cô và các bé. Như thường lệ, các Phật Tử, thiện nam tín nữ đến chùa được tiếp đón rất nồng hậu, ân cần và được mời dùng trai tịnh. Đây là phần yêu thích của mẹ Gấu vì đồ chay ở đây được nấu rất ngon mặc dù các nguyên liệu rất đơn giản. Sáng nay ăn món bún chay rau củ ngon xém ngất, ăn xong vội đi tìm người nấu, mẹ của một tiểu ni đang được gởi ở chùa nhờ sư cô dạy dỗ. Lúc đó không gặp được cô nhưng gặp được các cô phụ nấu. Các cô được khen, được cám ơn và được hỏi han cách nấu lấy làm thích thú và chỉ dẫn rất nhiệt tình. Trên đường về nhà lòng vẫn “tơ vương” món bún này nên tạt vô siêu thị mua đồ nghề về “quất” tiếp.
Ta nói, mẹ Gấu cực kỳ thích nấu đồ chay vì nhanh gọn lẹ và lại rất sạch sẽ, không bị vấy bẩn thịt, máu, mỡ của thịt cá. Để nấu một nồi cho khoảng 6 người ăn như hồi chiều mẹ Gấu nấu, cần những nguyên liệu như sau:
- 1kg bún tươi
- 10 cây sả
- 1 củ cải trắng
- 2 củ cà rốt
- 2 quả lê Hàn Quốc
- 1 quả su su hoặc su hào
- 1 bịch nấm đông cô tươi hoặc khô
- 300-500g nấm rơm
- 300g măng khô
- Viên chả chay vị gà
- 10 củ hành tím bóc vỏ
- Ít bột cà ri và bột nghệ
- Rau muống bào, rau thơm ăn kèm
- Sa tế
Cách nấu:
Măng khô ngâm nước sôi cho mềm, rửa sạch rồi trụng nhiều lần với muối cho ra chất đắng và măng được mềm. Vớt ra rửa sạch với nước lạnh rồi xé sợi, ướp tí muối, nước tương hoặc dầu hào chay, hạt nêm nấm chay.
Ngâm viên chả vị gà với nước nóng 15 phút cho nở mềm rồi vắt cho khô nước, ướp tí nước tương, muối, đường.
Ngâm nấm đông cô và nấm rơm với nuớc muối khoảng 10 phút rồi làm sạch, cắt bỏ cuống cứng.
Củ cải trắng, lê, su hào rửa sạch, gọt vỏ, cắt khúc, sả đập giập cho vào nồi nước khoảng 4 lít, 1 muỗng canh muối, nấu sôi khoảng 15 phút cho cà rốt cắt mỏng hình hoa và 10 củ hành tím vào nồi. Nấu thêm khoảng 10 phút đến khi các loại củ chín vừa, không quá mềm. Các bạn chú ý quả lê rất mau mềm nên khi lê mềm thì vớt ra ép lấy nước rồi bỏ xác chứ đừng để nát trong nồi nước lèo nhé.
Phi tỏi và củ hành tím băm nhuyễn cho thơm rồi cho ít bột cà ri và bột nghệ vào xào cho thơm rồi đổ vô nồi nước lèo. Tiếp tục tận dụng chảo cho thêm ít dầu cho măng và viên chả vào xào khoảng 5 phút, nêm nếm cho vừa miệng, xào cho khô rồi đổ vô nồi nước lèo. Sau đó cho 2 loại nấm vào chảo xào chung khoảng 5 phút nữa rồi tắt bếp, để qua một bên.
Nêm nếm nồi nước lèo cho vừa với khẩu vị nhà mình. Mẹ Gấu nêm muối, hạt nêm từ nấm, nước tương, dầu hào chay và thêm rất ít đường cho tăng phần đậm đà. Cho nấm vào nồi nước lèo.
Lúc này là mình đã có một nồi nước lèo thơm lừng mùi sả, thoang thoảng hương cà ri và hương thơm của các loại rau củ và nấm.
Trụng tí rau muống bào cho vào tô, cho bún vào, chan nước lèo và múc các thứ cho vào tô, nhớ thêm ít sa tế để tăng phần hấp dẫn cho món ăn, trang trí thêm vài lá rau thơm cho bắt mắt. Ôi thôi, món ăn đơn giản nhưng có thể chạm đến cảm xúc của người biết thưởng thức. Mẹ Gấu đặt tên cho món này là “Bún Bồ Đề Tâm”.
Gấu bố là người không thích ăn chay nhưng ăn món này xong tuyên bố “Ăn như thế này rất thanh cảnh nhẹ nhàng, chắc mai mốt chuyển sang ăn chay luôn cho nó thanh tịnh”.
Chúc các bạn nấu thành công và ngon miệng với món này nhé!
Mẹ Gấu
6) Bánh Cuốn Chay
Nhà Gấu đang trong thời kỳ quá độ ngán thịt cá nên cả nhà ai cũng hưởng ứng nhiệt liệt những món chế biến từ rau củ quả. Mẹ Gấu giới thiệu món bánh cuốn chay với nhân được chế từ nguyên liệu sẵn có trong tủ lạnh, các bạn có thể chế theo sở thích của mình miễn thấy ngon là được.
Để làm món bánh cuốn chay, các bạn muốn có bánh mềm, mỏng thì sắm một cái nồi hấp bánh cuốn có bán trong các chợ, nhớ kèm theo vải căng và cây que tre gỡ bánh nhé. Còn nếu thắt ngặt không có nồi mình vẫn có thể đổ bánh cuốn với chảo không dính như đổ bánh crepe bánh vẫn rất ngon.
Vỏ Bánh:
Mua bột bánh cuốn hiệu Tài Ký về pha như hướng dẫn nhưng thêm một ít nước vì pha như hướng dẫn thì bột hơi đặc.
Nếu có sẵn bột gạo và bột năng trong nhà thì pha với tỉ lệ 3 phần bột gạo, 1 phần bột năng, 8 phần nước và một chút muối. Nếu muốn bột dai thì các bạn pha bột trước để qua đêm, sáng ra chắt nước trong bỏ đi, đổ nước lã bằng mực nước cũ rồi khuấy đều.
Nếu cuốn bằng chảo thì cho thêm ít dầu ăn vào bột nhé.
Nhân Bánh:
Vì nhà không có sẵn đậu hũ nên mẹ Gấu thay thế bằng tàu hũ ky khô, ngâm mềm với nước sôi, vắt khô, xắt nhỏ. Nếu làm bằng đậu hũ thì luộc sơ đậu hũ rồi vớt ra để ráo nước, bẻ vụn đậu hũ.
Ngâm nấm mèo với nước sôi cho nấm nở và mềm, cắt gốc rửa sạch với nước muối rôi xắt nhuyễn.
Đậu xanh cà vỏ rửa sạch ngâm với nước sôi cho nở ra rồi chắc hết nước, cho vào nồi đáy dày, đổ thêm nước vừa xăm xắp mặt đậu, thêm tí muối và dầu ăn trộn đều. Nấu lửa vừa cho đến khi sôi vặn nhỏ lửa nấu cho đậu vừa chín tới còn nguyên hạt chứ đừng mềm quá.
Cà rốt xắt hạt lựu nhuyễn.
Băm nhuyễn gốc hành boa rô và củ hành tím, phi thơm trong chảo dầu rồi cho nấm mèo, tàu hũ ky, cà rốt vào xào cho chín, nêm tí muối, nước tương đậu nành, đường, hạt nêm chay cho vừa miệng. Cuối cùng cho đậu xanh vào trộn đều.
Nhân có thể biến tấu với rất nhiều nguyên liệu từ đậu hũ, tàu hũ ky, mì căn, củ sắn, cà rốt, đậu pea, đậu xanh, khoai môn, bún tàu, nấm mèo, nấm hương, nấm đông cô…tùy theo sở thích và sự sáng tạo của mình.
Tráng Bánh:
Chuẩn bị 1 cái khay lớn có quét dầu ăn để cuốn bánh không bị dính.
Đổ 1/3 lượng nước vào nồi vì cho nhiều nước sẽ bị bốc nhiều hơi bánh sẽ bị ướt và nhão. Căng khuôn vải thật căng và thẳng rồi cho vào nồi, đậy nắp cho sôi.
Múc một vá bột đổ vào giữa khuôn vải rồi dùng vá xoay một vòng xoắn ốc từ trong ra ngoài để tráng bột cho đều , đậy nắp khoảng 30 giây là bột chín. Mở nắp thấy bột phồng lên và trong veo là được. Dùng que tre gỡ nhẹ xung quanh bánh rồi gỡ từ mép bên trái quấn một vòng que để bánh dính vô que rồi từ từ gỡ ra theo chiều ngược về bên phải. Lật ngửa cái bánh vô khay, cho nhân vào cuốn.
Nếu tráng bằng chảo không dính thì tráng với lửa thật nhỏ. Quét một ít dầu ăn vào đáy chảo, đổ bột vô chảo khi chảo chưa nóng lắm để bột dễ chảy đều mặt chảo, đậy nắp khoảng 30 giây mở ra xem rồi cho thêm vài giây nữa cho bột chắc, dùng cái xạn cạy xung quanh bánh rồi úp chảo vô khay, vỏ bánh sẽ rớt vô. Có khi mẹ Gấu cố ý để bột hơi vàng giòn rồi mới cho nhân vô cuốn ăn cũng rất thú vị.
Việc tráng vỏ bánh dày hay mỏng, đẹp hay xấu là do quen tay. Khi mới đổ chắc chắn sẽ bị dày bánh và không đẹp thì các bạn đừng nản vì trăm hay không bằng tay quen. Tráng vài cái là sẽ quen ngay thôi. Tráng cái đầu tiên không cho nhân để thử bột đã vừa ý chưa. Nếu đặc thì thêm nước, lỏng thì thêm bột, cần dai hơn thì cho thêm bột năng…
Nước Chấm:
Dùng nước dừa tươi cho muối, đường, ít hạt nêm chay khuấy cho tan đều và nêm cho vừa khẩu vị, vắt thêm chanh và tí nước tương để nước chấm có màu vàng đẹp. Cuối cùng là tỏi ớt bằm.
Các bạn cũng có thể thử nước chấm pha từ nước tương với nước ép thơm, gia giảm thêm tí nuớc lạnh, cho thêm tí đường, nêm nếm cho vừa miệng, rồi cho tỏi ớt vào cũng rất ngon.
Bánh cuốn ăn với giá hấp, rau thơm, muốn lạ miệng hơn thì ăn với rau mầm, kèm theo hành phi để tăng thêm hương vị.
Chúc các bạn thành công và ngon miệng!
7) Rau Củ Thập Cẩm Kho
Đây là món khoái khẩu muôn năm của mẹ Gấu, từ đầu mùa chay đến giờ đã quất 3 nồi bự chảng. Ăn món này vừa thơm ngon vừa bổ sung thêm nhiều vitamins từ các loại rau củ.
Món này chế biến khá dễ dàng, chỉ cần có những nguyên liệu sau đây:
- Cà rốt, Su hào, Củ cải trắng, Khoai tây
- Khổ qua, Cà tím, Ớt chuông
- Nấm đông cô hoặc nấm hương, nấm rơm
- Bí ngòi xanh…và bất cứ rau củ nào bạn yêu thích
- Đậu hũ, tàu hũ ky, mì căn…
- Củ hành tím
- Lá rosemary (hương thảo), thyme (xạ hương) hoặc ngò rí
- Nước tương đậu nành ngon
Cách Chế Biến:
- Các loại rau củ ngâm nước muối, rửa sạch, xắt khúc vừa ăn.
- Nếu dùng nấm đông cô khô thì phải ngâm nước sôi cho nở mềm, rửa sạch rồi trụng với nước sôi 10 phút sả lại nước lạnh rồi vắt cho khô.
- Chiên sơ với lửa lớn khổ qua, cà rốt
- Trụng su hào, củ cải trắng, khoai tây với nước sôi.
- Chiên đậu hũ, tàu hũ ky, mì căn…cho vàng
- Bắc nồi hoặc chảo lớn lên bếp, cho dầu ăn, hành phi băm nhuyễn, lá hương thảo, xạ hương vào rồi cho nấm đông cô vào xào trước cho thơm, tiếp tục cho su hào, củ cải trắng, khoai tây, cà rốt, khổ qua đảo đều rồi cho 2-3 vá nước tương vào, nêm tí hạt nêm từ nấm, tí đường, kho lửa nhỏ cho thấm gia vị vào các loại củ khoảng 10-15 phút cho vừa chín tới thì cho tất cả các nguyên liệu còn lại vào. Nêm nếm lại lần nữa theo khẩu vị và tiếp tục kho lửa riu riu và trộn đều liên tục khoảng 10 phút nữa cho thấm đều gia vị.
- Nếu muốn ăn với bún thì cho thêm nước để chan với bún. Nếu ăn với cơm thì kho hơi đậm đà một chút.
Món kho này theo kiểu Việt Nam hòa lẫn với rosemary và thyme sẽ cho ra một hương vị thơm lừng rất đặc biệt. Nếu không có các loại lá này thì các bạn chỉ cần cho ít ngò để tăng hương vị sắc. Khi ăn có thể rắc thêm tí tiêu cho hơi cay cay thì càng ngon hơn nữa.
Viết đến đây thì đã chẹp chẹp và muốn lao vào bếp lôi ra xử liền
Chúc các bạn ngon miệng trong mùa chay.